Literatura nieustająco czerpie z przeszłości, i my również w czasie V edycji naszego festiwalu przyjrzymy się wielkim postaciom klasyki literackiej. Naszymi patronami w tym roku są Jan Brzechwa, który swoim wierszem rozsławił Szczebrzeszyn i Anna Świrszczyńska, poetka, której okrągła rocznica śmierci przypada w tym roku. W czasie festiwalu odbędzie się premiera jej dzienników. Będziemy rozmawiać też o klasyce literackiej w nowych przekładach – o nieznanych tekstach Franza Kafki i nowym przekładzie pierwszego tomu W poszukiwaniu utraconego czasu Marcela Prousta. Nie zabraknie też spotkań z wybitnymi tłumaczami: Małgorzatą Łukasiewicz czy Antonią Lloyd-Jones. Co roku ukazuje się w Polsce coraz więcej rozmaitych biografii. Porozmawiamy z ich autorami, m.in. z Anną Bikont, autorką wielu książek biograficznych, i Mariuszem Urbankiem, który napisał biografię Jana Brzechwy. Nie zabraknie przyjaciół festiwalu – Wiesława Myśliwskiego, Mai Komorowskiej czy Adama Wajraka, który poprowadzi wyprawę przyrodniczą. Oprócz postaci tak znanych jak Ewa Lipska czy Józef Hen pojawią się też autorzy najciekawszych premier literackich i debiutów. Po raz drugi wręczymy Nagrodę Wielkiego Redaktora i po raz trzeci Nagrodę Człowiek Słowa. Nie zabraknie też naszego dorocznego Meczu Poetyckiego. Czekamy na Państwa w Szczebrzeszynie, gdzie chrząszcz brzmi w trzcinie, między 5 a 10 sierpnia. Cała nadzieja w literaturze!

Justyna Sobolewska

Mała Stolica Języka Polskiego

Do czego człowiekowi potrzebne są książki?
– Do pitulania! Bo jak mama czyta to pitula.
– I do wiedzy. Żeby człowiek wiedział, którędy ma żyć!

(Kubuś, lat 3, fragment audycji  pt. Dzieci wiedzą lepiej, radiowej Trójki)

Mała Stolica powstała właśnie po to, aby młody człowiek wiedział, którędy ma żyć. Aby tę skarbnicę doświadczenia, piękna i wiedzy, jaką jest dobra książka, zechciał wziąć w małe dłonie i uznać za swoją. Literatura w rękach najmłodszych to słowa, które będą nas prowadziły. Bardzo jesteśmy ciekawe, co z tego wyniknie. Damy dzieciom wolność tworzenia, by mogły rozprostować swoje skrzydła i pofrunąć dokąd zapragną. Razem z tymi, którym udało się w dorosłym życiu zachować duszę dziecka.

Pierwszym z nich jest Jan Brzechwa! Jego talent, świeżość spojrzenia na słowo i świat będą najważniejsze. Pamiętając o tym, rozpoczniemy naukę kochania książek i sięgniemy po te najdziwniejsze. Poszukamy magicznego drzewa, a także własnych korzeni. Stworzymy wielką orkiestrę na szczebrzeskiej łące. Wprost z niej wyruszymy w świat. Odwiedzimy Pippi, Księżniczkę Kumari i namibijskie dzieci. Zawirujemy w tańcu
i padniemy na hamaki w strefie Leń nad Wieprzem.

A wszystko to razem z Wojciechem Bonowiczem, Barbarą Caillot, Samborem Dudzińskim, Ewą Juszczak, Aleksandrą Karkowską, Grzegorzem Kasdepke, Krzysztofem Kobusem, Agnieszką Kossowską, Grażką Lange, Joanną Olech, Anną Olej-Kobus, Tosią Żbikowską, Michałem Rusinkiem, Brunonem Skalskim, Małgorzatą Swędrowską, Alą Warchocką, Marcinem Wichą, Kasią Winczą i Adamem Wajrakiem.

Serdecznie zapraszamy!

Katarzyna Stoparczyk
Magdalena Kłos-Podsiadło

Kuratorki

 

Pełny harmonogram wydarzeń dla dzieci w literackim programie głównym. Wszystkie wydarzenia dla dzieci są otwarte i nie wymagają zapisów. Dla chętnych od lat 3 do 103.

Fot. Rafał Siderski

Stolica w Zamościu

Od II edycji Stolicy Języka Polskiego jeden dzień spędzamy w Zamościu. W niedzielę 11 sierpnia spotkamy się, jak co roku, na Rynku Wodnym – jednym z trzech placów pięknego, zabytkowego Starego Miasta.

Program tegorocznej Stolicy w Zamościu koncentruje się wokół Akademii Zamojskiej, założonej w 1594 r. przez Jana Zamoyskiego i organizowanej dla ówczesnych studentów z Polski i Litwy. Punktem odniesienia dla kulturalnych i literackich działań tego dnia są także słowa kanclerza Zamoyskiego, dzisiaj powszechnie już znane, zawarte w akcie fundacyjnym uczelni: takie będą rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie.

Spuściznę Akademii w postaci obszernych zbiorów bibliotecznych oraz tradycje literackie i czytelnicze kontynuuje do dzisiaj Książnica Zamojska, która ostatniego dnia festiwalu zorganizuje Letnią Czytelnię Książek i Prasy. Poza tym w ciągu dnia zapraszamy na spotkania autorskie dla dzieci: z Adamem Wajrakiem, Marcinem Wichą oraz dla dorosłych: z Remigiuszem Mrozem, Joanną Kuciel-Frydryszak czy Adamem Zagajewskim. Tradycyjnie wieczorem odbędzie się finalne wydarzenie V edycji Stolicy Języka Polskiego, czyli koncert – w tym roku znakomitego artysty Włodka Pawlika, oraz poprzedzające go czytanie literackie według scenariusza Marka Pasiecznego.

Więcej informacji w literackim programie głównym.

Fot. Robert Danieluk (licencja Creative Commons).

Nagroda Wielkiego Redaktora

Podczas V edycji Festiwalu Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie po raz drugi została przyznana Nagroda Wielkiego Redaktora. Tegoroczną laureatką została Małgorzata Szczurek.

W 2018 r. została nią Marianna Sokołowska, legendarna, wieloletnia redaktor PIW. Inicjatorami i fundatorami nagrody są Honorowi Konsulowie Wielkiego Księstwa Luksemburga: Tomasz Kopoczyński i Adam Byglewski.

Nagroda Wielkiego Redaktora to pierwsza nagroda w Polsce dla niedocenianego, a tak ważnego i wyjątkowo trudnego zawodu, jakim jest redaktor wydawniczy. Najlepsi redaktorzy są bardzo szanowani, a czasem wielbieni przez pisarzy. Wybitni redaktorzy to najbardziej zaufani przyjaciele pisarzy, bywają ich sekretnymi powiernikami, razem z nimi przeżywają rozterki, wahania, wspierają ich w trudnych momentach. Razem z autorami pracują nad ostateczną wersją dzieła.

Bycie Wielkim Redaktorem to nie tylko zawód, to także pasja i misja realizowana z wielką skromnością. Wielcy redaktorzy mieli i mają zasługi nie do przecenienia dla polskiej literatury. Są niezwykle dyskretni. Nigdy nie ujawniają dramatycznych czasami momentów powstawania wybitnych dzieł.

Poprzez ustanowienie tej nagrody chcemy docenić zawód redaktora wydawniczego i uhonorować najbardziej zasłużone dla polskiej literatury postacie redaktorów. Nagroda Wielkiego Redaktora przyznawana jest za całokształt pracy.

Zgłoszenia były przyjmowane do 26 kwietnia 2019 r.

Nagroda Człowiek Słowa

Nagroda Człowiek Słowa została powołana jako wyraz uznania dla kunsztu słowa i wdzięczności za pielęgnowanie i kreatywne wykorzystywanie potencjału polszczyzny na co dzień – zarówno w mowie potocznej, jak też języku oficjalnym, czy różnych jego stylach stosowanych z racji wykonywanego zawodu. Tegoroczną laureatką została Urszula Kozioł.

W latach 2017 i 2018 nagrodę otrzymali Wiesław Myśliwski i Maja Komorowska.

Szczebrzeszyn. Polskie Słowo. Niemal niewymawialne dla innych nacji.
Dla nas od najmłodszych lat zrozumiałe, przyjazne, zabawne.
Najbardziej polskie z polskich. Polskie słowo.

Słowo prawdy, moje dane słowo, słowo pocieszenia, słowo wsparcia,
twoje dane słowo, słowo otuchy, słowo podłe, słowo honoru, słowo przeciwko słowu,
słowo za, słowo przeciw, jeszcze jedno słowo, które bywa, że nie ma końca, słowo, które rani, słowo, którego brakuje, słowo chłopskie, słowo miejskie, słowo Polaków, polskich Żydów, polskich Ukraińców, polskich Ślązaków, polskich Niemców, polskich Białorusinów, polskich Litwinów, słowo uchodźców w Polsce, słowo polskich emigrantów, słowo wszystkich ludzi, dla których polskie słowo to ich język.

Szczebrzeska nagroda „Człowiek Słowa” została powołana dla osób, które dają nam najpiękniejszą polszczyznę. Chronią, i ratują, i pielęgnują polskie słowo. Im i ich językowi ufamy bezgranicznie. Wobec nich mamy niewymierny dług wdzięczności.

Cała nadzieja w polszczyźnie! Cała nadzieja w literaturze!

o. Tomasz Dostatni, Piotr Duda, Grzegorz Gauden, Janusz Kukuła, Tomasz Pańczyk, Michał Rusinek, Justyna Sobolewska, Jacek Socha, Sylwia Stano

Centrum Języka Polskiego

Rozwinięciem idei Festiwalu są aktualne prace nad powołaniem w Szczebrzeszynie Centrum Języka Polskiego – nowoczesnej placówki edukacyjno-kulturalnej, poświęconej edukacji oraz popularyzacji języka polskiego. Instytucja poświęcona językowi i kulturze słowa miałaby funkcjonować stale, prowadząc zarówno badania nad językiem polskim i literaturą, jak również budując i realizując edukacyjne szkolenia i programy językowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

Przyszłe Centrum Języka Polskiego to także Dom Pracy Twórczej, prowadzący rezydencje artystyczne
i naukowe dla twórców i naukowców: pisarzy, poetów, językoznawców czy scenarzystów, którzy w ramach przyznanego stypendium mogliby realizować projekty autorskie.

Drugim filarem instytucji byłaby Szczebrzeska Akademia Języka Polskiego – oferująca program szkoleń, warsztatów, konferencji lub debat, skierowanych do profesjonalistów lub osób chcących na co dzień pracować z językiem polskim w ramach wykonywanego zawodu – nauczycieli, scenarzystów, pisarzy, dziennikarzy czy aktorów. Jej zadaniem byłoby także opiniowanie programów edukacyjnych i promocji czytelnictwa, wypracowywanych w ramach stałej działalności placówki.

W budynku Centrum Języka Polskiego miałaby się mieścić także multimedialna biblioteka i informatorium języka polskiego i literatury zawierające w swych zbiorach liczne rejestracje audio i wideo z tematycznymi wykładami, prelekcjami i debatami, materiały tekstowe oraz książki czy czasopisma w wersji cyfrowej i analogowej.

Finalizacja prac merytorycznych i działań operacyjnych zmierzających do powołania Centrum Języka Polskiego przewidziana jest na lata 2019 – 2020.