Słowo kuratorki

Wspólnota szczebrzeska

Brakuje nam wspólnot. A nasz festiwal jest takim miejscem, gdzie tworzy się
wspólnota czytających, piszących, wszystkich, którzy chcą rozmawiać o literaturze, spotkać
autorów i czytelników. Takie wspólnoty dziś są nam potrzebne. Nie zapominamy też, że obok
nas nadal toczy się wojna, Ukraina będzie obecna w rozmowie ze Szczepanem
Twardochem, będzie też z nami ukraińska pisarka Eugenia Kuzniecowa. Ten rok jest Rokiem
Wisławy Szymborskiej, dlatego porozmawiamy o jej wierszach zebranych. Czekają nas też
niespodzianki związane z noblistką. Będzie z nami też znakomity poeta i
tłumacz Ryszard Krynicki. A także poetka, laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej
Małgorzata Lebda i nominowany do tej nagrody Maciej Bobula. Będziemy też rozmawiać o
przekładach – o brawurowym i uhonorowanym przez kapitułę Nagrody im. Tadeusza Boya –
Żeleńskiego przekładzie „Zniknięć” Georgesa Pereca. I o nowych przekładach Prousta, czy
jest sens to robić po Boyu Żeleńskim? W tym roku Wilno obchodzi 700lecie i o tym mieście
porozmawiamy z Kristiną Sabaliauskaite, autorką cyklu „Silva rerum”. Pojawią się autorki i
autorzy, którzy pierwszy raz odwiedzą Szczebrzeszyn m.in. Inga Iwasiów,
Michał Tabaczyński, Sabina Jakubowska, Maciej Bobula, Julia Łapińska, Maciej Hen i
autorzy, którzy powracają do nas z nowymi książkami m.in. Zyta Rudzka, Joanna Bator,
Adam Wajrak, Mikołaj Grynberg, Filip Springer, Grażyna Plebanek, Jakub Nowak (w nowej
roli autora powieści „To przez ten wiatr”). Z Marcinem Wichą i Ryszardem Koziołkiem
porozmawiamy o czytaniu i nieczytaniu (a może i o sztucznej inteligencji). A czego możemy
się spodziewać po młodym „Pokoleniu zmiany” opowie nam Justyna Suchecką. Nie
zabraknie też meczu poetyckiego. Do zobaczenia w Szczebrzeszynie!

Justyna Sobolewska

Tekst kuratorski Małej Stolicy

I po co to wszystko? Spokojnie, jest w tym ukryta całkiem niezła logika. No bo jeśli przykujemy uwagę dziecka, to ono będzie już nasze! A zrobimy to dzięki dobrym, mądrym, przepięknie wydanym książkom. Bez których nic.

To właśnie one prowadzą nas za rękę, kiedy w pocie czoła i z ręką na sercu wymyślamy „Małą (wielką!) Stolicę”, która łączy i bawi. Uczy i daje do myślenia. A nade wszystko pozwala, aby każdy kto do nas zajrzy, był sobą i był u siebie.

Sobą będzie u nas pisarka od marzeń i cudów, Justyna Bednarek. Wspomoże ją nasza kuratorka, która zawsze nosi w swojej torebce piękne ilustracje i litery, Magda Kłos – Podsiadło. Wprost z „Wypożyczalni skrzydeł” przyfrunie do nas Iwona Pietrzak – Płachta. Po raz pierwszy w Szczebrzeszynie będziecie mieli okazję uścisnąć dłoń Panu Kuleczce, z którym przyjedzie do nas Wojciech Widłak. Nie zabraknie starych, dobrych znajomych. A mam tu na myśli dobrze wam znanego Adama Wajraka i Michała Rusinka. Z opowieściami, które dają moc! wpadnie do nas Marek Michalak. Po raz pierwszy Literacką Podróż Hestii poprowadzi Maja Sołtysik. A Piotr Socha, w pięknych okolicznościach przyrody, opowie nam o drzewach. Co jeszcze? Na dużej scenie rozmawiać będziemy o literaturze dla młodzieży. Każdego dnia zaprosimy Was na warsztaty z Anitą Wawryk. A także międzypokoleniowo  zaprosimy (dorosłych i młodych) do dyskusji wokół palących problemów społecznych! Takich, które spędzają nam sen z powiek i z którymi wreszcie trzeba coś zrobić. Zostawimy tu zatem swoje pomysły i postulaty. Codzienne rozmowy dotyczyć będą filmów z kanału YouTube: „Dajcie nam głos!! Kasia Stoparczyk i Dzieci”. A temu wszystkiemu uważnie przyglądać się będą chrząszcz z Wieprzem, którzy od lat podziwiają prozę Pana Mrożka i poezję Pani Wisławy! Z nieoficjalnych informacji wiemy, że i chrząszcz, i Wieprz, usychają z tęsknoty za Wami i nie mogą się już Was doczekać. My też!

kuratorki „Małej (wielkiej!) stolicy”:

Magda Kłos – Podsiadło

Katarzyna Stoparczyk

Pasmo Językowe

Przed rokiem patrzyliśmy w Paśmie Językowym na współczesną komunikacyjną
przestrzeń publiczną jako na miejsce, w którym trzeba oddać głos osobom, które posługują
się językiem równościowym i włączającym, bo mają odpowiedni poziom wrażliwości
społecznej, same go potrzebują lub po prostu zajmują się tą odmianą języka zawodowo i
naukowo. W tym roku ponownie wchodzimy do tej samej rzeki, tzn. znów tematem naszych
rozmów uczynimy współczesną komunikacyjną przestrzeń publiczną, ale tym razem
przyjrzymy się krytycznie miejscu języka w działaniach największych graczy na tym
terytorium – mediom, komunikatorom politycznym i działaniom marketingowym. Hasłem
całego naszego pasma jest w tym roku temat „Język mówi mediami – media mówią
językiem”. Porozmawiamy na początek o tym, na ile Polacy i Polki znają swój własny język, jaka jest
ich kompetencja językowa i czy ma to znaczenie przy tworzeniu stosunkowo nowej formy
publicystycznej, jaką jest podcast. A potem będzie już tylko lepiej i ciekawiej. Przyjrzymy
się językowi w prasie i w publicystyce tradycyjnej, językowi w radiu – co w nim słychać,
„obejrzymy” język w telewizji, zastanowimy się nad tym, jak to się stało, że język dał się
złapać w sieć (internetową, a jakże), a potem porozmawiamy o wpływie języka na wizerunek
i to nie tylko polityków oraz o tym, czy politycy rządzą językiem. Pasmo językowe zakończy
rozmowa o tym, jak zmienia się język i jego rola w przestrzeni publicznej oraz co na to
wpływa.
Bardzo się cieszę, że zaproszenie od organizatorów i organizatorek pasma językowego
przyjęli i przyjęły zarówno praktycy i praktyczki oraz teoretycy i teoretyczki języka w
mediach, jak i badacze i badaczki z Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Wszystkie te osoby czekają na spotkanie z Państwem w Zamościu oraz przed południem
każdego kolejnego dnia festiwalu na łące nad rzeką w Szczebrzeszynie.

Serdecznie zapraszam!

Paweł Nowak

Kurator Pasma Językowego

Nagroda Wielkiego Redaktora

Nagroda Wielkiego Redaktora to pierwsza nagroda w Polsce dla niedocenianego, a tak ważnego i wyjątkowo trudnego zawodu, jakim jest redaktor wydawniczy. Najlepsi redaktorzy są bardzo szanowani, a czasem wielbieni przez pisarzy. Wybitni redaktorzy to najbardziej zaufani przyjaciele pisarzy, bywają ich sekretnymi powiernikami, razem z nimi przeżywają rozterki, wahania, wspierają ich w trudnych momentach. Razem z autorami pracują nad ostateczną wersją dzieła.
Bycie Wielkim Redaktorem to nie tylko zawód, to także pasja i misja realizowana z wielką skromnością. Wielcy redaktorzy mieli i mają zasługi nie do przecenienia dla polskiej literatury. Są niezwykle dyskretni. Nigdy nie ujawniają dramatycznych czasami momentów powstawania wybitnych dzieł.
Poprzez ustanowienie tej nagrody chcemy docenić zawód redaktora wydawniczego i uhonorować najbardziej zasłużone dla polskiej literatury postacie redaktorów. Nagroda Wielkiego Redaktora przyznawana jest za całokształt pracy.

W 2018 roku laureatką Nagrody Wielkiego Redaktora została Marianna Sokołowska, a rok później Małgorzata Szczurek. Podczas V edycji Festiwalu Stolica Języka Polskiego to zaszczytne wyróżnienie otrzymała Teresa Chylińska, natomiast w 2021 podczas VI edycji nagrodę przyznano prof. Januszowi Deglerowi. W 2022 nagrodę otrzymał prof. Andrzej Stanisław Kowalczyk.
Inicjatorami i fundatorami nagrody są Honorowi Konsulowie Wielkiego Księstwa Luksemburga: Tomasz Kopoczyński i Adam Byglewski.

Nagroda Człowiek Słowa

Nagroda Człowiek Słowa została powołana jako wyraz uznania dla kunsztu słowa i wdzięczności za pielęgnowanie i kreatywne wykorzystywanie potencjału polszczyzny na co dzień – zarówno w mowie potocznej, jak też języku oficjalnym, czy różnych jego stylach stosowanych z racji wykonywanego zawodu. Laureatem Nagrody w 2017 roku został Wiesław Myśliwski a w 2018 Maja Komorowska. Podczas V edycji nagrodę otrzymała Urszula Kozioł a rok później-w roku 2020- Tadeusz Sobolewski. W 2021 roku nagrodą został uhonorowany ks. Michał Heller a w 2022 roku Marian Turski.

Szczebrzeszyn. Polskie Słowo. Niemal niewymawialne dla innych nacji.
Dla nas od najmłodszych lat zrozumiałe, przyjazne, zabawne.
Najbardziej polskie z polskich. Polskie słowo.
Słowo prawdy, moje dane słowo, słowo pocieszenia, słowo wsparcia,
twoje dane słowo, słowo otuchy, słowo podłe, słowo honoru, słowo przeciwko słowu, słowo za, słowo przeciw, jeszcze jedno słowo, które bywa, że nie ma końca, słowo, które rani, słowo, którego brakuje, słowo chłopskie, słowo miejskie, słowo Polaków, polskich Żydów, polskich Ukraińców, polskich Ślązaków, polskich Niemców, polskich Białorusinów, polskich Litwinów, słowo uchodźców w Polsce, słowo polskich emigrantów, słowo wszystkich ludzi, dla których polskie słowo to ich język.
Szczebrzeska nagroda „Człowiek Słowa” została powołana dla osób, które dają nam najpiękniejszą polszczyznę. Chronią, i ratują, i pielęgnują polskie słowo. Im i ich językowi ufamy bezgranicznie. Wobec nich mamy niewymierny dług wdzięczności. Cała nadzieja w polszczyźnie! Cała nadzieja w literaturze!
o. Tomasz Dostatni, Piotr Duda, Grzegorz Gauden, Janusz Kukuła, Tomasz Pańczyk, Michał Rusinek, Justyna Sobolewska, Jacek Socha, Sylwia Stano

Koalicja Letnich Festiwali Literackich

Koalicja Letnich Festiwali Literackich to inicjatywa organizatorów 8 kameralnych festiwali z całej Polski. Zawiązana wiosną 2019 roku celem wymiany doświadczeń i bieżącej współpracy przy organizacji wydarzeń.  

Regularność spotkań – 2 razy do roku weekend pogłębionych warsztatów, rotacyjnie organizowany w miastach poszczególnych festiwali, a także praca organiczna na co dzień, ma doprowadzić do wypracowania modeli współpracy na poziomie lokalnym i ogólnopolskim. Podstawą jest najlepsze wykorzystanie potencjału wspólnoty, z poszanowaniem odrębności i specyfiki każdego z festiwali. Koalicja docelowo ma stać się liczącym partnerem w rozmowach z innymi graczami na rynku książki w Polsce, takimi jak pisarze, wydawnictwa, media, agenci literaccy i inni, a także poprzez swoją siłę, wpływać na zmiany legislacyjne czy uwarunkowania rozwoju branży wydawniczej w Polsce.  

 

W skład koalicji wchodzą: Literacki Świdwin – Festiwal im. Jana Śpiewaka i Anny Kamieńskiej / Festiwal literacki Patrząc na Wschód / Izabelińskie Spotkania z Książką / Miedzianka Po Drodze / Non-fiction. Festiwal reportażu / Festiwal Słowa im. Jerzego Pilcha Granatowe Góry / Zakopiański Festiwal Literacki / Festiwal Dzieje się / Radomska Wiosna Literacka / Literacki Sopot, który jest liderem tej inicjatywy. 

#GodzinaWolnegoCzytania 

Wszyscy wiemy, że w ferworze festiwalowych wydarzeń często brakuje czasu na spokojne zanurzenie się w książkach, stąd pomysł #KoalicjiLetnichFestiwaliLiterackich na wspólną akcję #GodzinaWolnegoCzytania.   

Wpisujemy ją w nasz program i zapraszamy do porannych lektur w festiwalowym miasteczku w Szczebrzeszynie od 31 lipca do 5 sierpnia.

Nasza kawiarnia będzie już otwarta a więc czekają na Was nie tylko leżaki nad brzegami Wieprza, ale i zapach kawy.  

Akcję promujemy w mediach społecznościowych – zachęcamy do oznaczania swoich zdjęć z książką hasztagiem #GodzinaWolnegoCzytania 

 

Stolica w Zamościu

Od II edycji Stolicy Języka Polskiego jeden dzień spędzamy w Zamościu. W niedzielę 30 lipca spotkamy się, jak co roku, na Rynku Wodnym – jednym z trzech placów pięknego, zabytkowego Starego Miasta.

 

Fot. Robert Danieluk (licencja Creative Commons).

Mała Stolica Języka Polskiego

Do czego człowiekowi potrzebne są książki?
– Do pitulania! Bo jak mama czyta to pitula.
– I do wiedzy. Żeby człowiek wiedział, którędy ma żyć!

(Kubuś, lat 3, fragment audycji  pt. Dzieci wiedzą lepiej, radiowej Trójki)

Mała Stolica powstała właśnie po to, aby młody człowiek wiedział, którędy ma żyć. Aby tę skarbnicę doświadczenia, piękna i wiedzy, jaką jest dobra książka, zechciał wziąć w małe dłonie i uznać za swoją.

 

Fot. Rafał Siderski

Centrum Języka Polskiego

Rozwinięciem idei Festiwalu są aktualne prace nad powołaniem w Szczebrzeszynie Centrum Języka Polskiego – nowoczesnej placówki edukacyjno-kulturalnej, poświęconej edukacji oraz popularyzacji języka polskiego. Instytucja poświęcona językowi i kulturze słowa miałaby funkcjonować stale, prowadząc zarówno badania nad językiem polskim i literaturą, jak również budując i realizując edukacyjne szkolenia i programy językowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych. 

Przyszłe Centrum Języka Polskiego to także Dom Pracy Twórczej, prowadzący rezydencje artystyczne i naukowe dla twórców i naukowców: pisarzy, poetów, językoznawców czy scenarzystów, którzy w ramach przyznanego stypendium mogliby realizować projekty autorskie. 

Drugim filarem instytucji byłaby Szczebrzeska Akademia Języka Polskiego – oferująca program szkoleń, warsztatów, konferencji lub debat, skierowanych do profesjonalistów lub osób chcących na co dzień pracować z językiem polskim w ramach wykonywanego zawodu – nauczycieli, scenarzystów, pisarzy, dziennikarzy czy aktorów. Jej zadaniem byłoby także opiniowanie programów edukacyjnych i promocji czytelnictwa, wypracowywanych w ramach stałej działalności placówki. 

W budynku Centrum Języka Polskiego miałaby się mieścić także multimedialna biblioteka i informatorium języka polskiego i literatury zawierające w swych zbiorach liczne rejestracje audio i wideo z tematycznymi wykładami, prelekcjami i debatami, materiały tekstowe oraz książki czy czasopisma w wersji cyfrowej i analogowej. 

Centrum Języka Polskiego w Strategii Rozwoju

Z radością informujemy, że w związku z przeprowadzeniem Konsultacji społecznych projektu „Strategia Rozwoju Gminy Szczebrzeszyn na lata 2022-2030”, Urząd Miejski w Szczebrzeszynie uwzględnił wniosek Fundacji o dodanie do wykazu wstępnie zidentyfikowanych projektów i zadań w Strategii stworzenie Centrum Języka Polskiego! Pełny zapis brzmi: „Budowa Centrum Języka Polskiego w Szczebrzeszynie lub przebudowa, remont/modernizacja zdegradowanych budynków w celu nadania im nowych funkcji – Centrum Języka Polskiego wraz zagospodarowaniem terenu i wyposażeniem. […] szacowanie kosztów – Budowa Centrum Języka Polskiego w Szczebrzeszynie lub przebudowa, remont/modernizacja zdegradowanych budynków w celu nadania im nowych funkcji – Centrum Języka Polskiego – kwota: 4 200 000,00 zł.” Więcej informacji na tej stronie.