Standardy ochrony małoletnich

Warszawa, dnia 30.07.2024 r.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
DOBRE PRAKTYKI REALIZOWANE PRZEZ

Fundację Sztuki Kreatywna Przestrzeń z siedzibą w Warszawie (dalej: Fundacja)

Działając na podstawie art. 22b ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 1802) oraz art. 7 pkt. 6 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606) Prezes Fundacji Sztuki Kreatywna Przestrzeń z dniem 30.07.2024 r. wprowadza do stosowania „Standardy Ochrony Małoletnich” (zwane dalej „Standardami”), których podstawowym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim podopiecznym, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie. Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem tworzą bezpieczne i przyjazne środowisko rozwojowe. Obejmują cztery obszary:

1) Politykę Ochrony Małoletnich, która określa:

a) zasady bezpiecznej rekrutacji personelu do pracy w Fundacji – zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

– oświadczenie – załącznik nr 1;

b) procedura zapewniająca bezpieczne relacje personel-małoletni – załącznik nr 2;

c) zasady reagowania na przypadki podejrzenia, że małoletni doświadcza krzywdzenia –załączniki nr 3, 4;

d) zasady ochrony wizerunku małoletnich i ich danych osobowych

– załącznik nr 6 (RODO Fundacji) zgoda na przetwarzanie danych osobowych

– załącznik nr 7 zgoda na wykorzystanie wizerunku

2) Personel – obszar, który określa:

a) zasady rekrutacji personelu pracującego z dziećmi, w tym obowiązek uzyskiwania danych z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym o każdym członku personelu oraz, gdy jest to dozwolone przepisami obowiązującego prawa, informacji z Krajowego Rejestru Karnego, a kiedy prawo na to nie zezwala, uzyskiwania oświadczenia personelu dotyczącego niekaralności lub braku toczących się postępowań karnych lub dyscyplinarnych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego,

b) zasady bezpiecznych relacji personelu z małoletnimi, wskazujące, jakie zachowania są niedozwolone, a jakie pożądane w kontakcie z dzieckiem,

3) Procedury – obszar określający działania, jakie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia małoletniego lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu, członków rodziny, rówieśników i osób obcych:

a) dane kontaktowe lokalnych instytucji i organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia) – dostęp w siedzibie Fundacji;

b) informacje dla dzieci/małoletnich na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numerów bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży – dostęp w siedzibie Fundacji,

4) Monitoring – obszar, który określa: Weryfikacja przyjętych Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem – uwzględnienie analizy sytuacji związanych z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.

PREAMBUŁA

Fundacja działa w sferze kultury od 2016. Jest organizatorem wydarzeń kulturalnych, m.in. Festiwalu Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie. Jednym z nadrzędnych celów fundacji jest wspieranie rozwoju sektora kreatywnego w Polsce Wschodniej. Zakres działalności i kompetencje Fundacji Sztuki Kreatywna Przestrzeń wynikają z ponad dwudziestoletniego doświadczenia pracy członków zespołu Fundacji w sektorze kreatywnym i przemyśle kultury. W naszym kapitale ludzkim znajdują się producenci, kuratorzy i menadżerowie kultury, którzy jako eksperci w swojej dziedzinie zawodowej realizują liczne projekty i wydarzenia kulturalne, takie jak: premiery teatralne, festiwale, publikacje, spektakle muzyczne, konkursy, programy telewizyjne oraz wydawnictwa. Wieloletnie doświadczenie oraz ekspercka wiedza jakimi dysponuje zespół współpracujący z Fundacją pozwalają na skoncentrowanie aktywności wokół trzech najważniejszych działań:

Wspieranie rozwoju przemysłu kultury i sektora kreatywnego

Jest to jeden z trzech najważniejszych obszarów aktywności Fundacji. Skupia się on na prowadzeniu działań podnoszących stan wiedzy o potencjale przemysłu kultury i sektora kreatywnego w gospodarce. Należy do nich: organizacja konferencji, seminariów oraz debat, tworzenie publikacji, a także organizacja szkoleń budujących kompetencje zarówno wśród samych twórców, jak również wśród przedstawicieli instytucji publicznych i biznesu.

Fundacja realizuje te działania przede wszystkim na obszarze Polski Wschodniej z uwagi na olbrzymie potrzeby wsparcia rozwoju sektorów gospodarczych i kulturalnych na tym terenie. Grupą docelową działań Fundacji są osoby prywatne, instytucje kultury oraz start-upy – przedsiębiorstwa rozpoczynające swoją działalność we wszystkich dziedzinach sektora kreatywnego i przemysłu kultury, do których zaliczane są: architektura, sztuka i antyki, gry komputerowe, rękodzieło, projektowanie, projektowanie mody, film, muzyka, sztuka teatralna, publikacje, oprogramowanie, telewizja i radio.

Działalność związana w szczególności z literaturą i językiem polskim

Jest to ważny obszar, który Fundacja rozwija od początku swojej działalności. Od siedmiu lat, z dużym powodzeniem Fundacja realizuje w Szczebrzeszynie na Roztoczu projekt Festiwal Stolica Języka Polskiego, którego znak graficzno-towarowy obecnie jest objęty ochroną patentową. Festiwal podczas dziewięciu edycji w latach 2015-2023, zyskał miano jednego z najważniejszych festiwali literackich, poświęconych językowi polskiemu.

Festiwal Stolica Języka Polskiego jest także największym tego typu wydarzeniem w Polsce. Jego uczestnikami są zarówno mieszkańcy miasta i regionu, jak również czytelnicy z całego kraju. Łącznie we wszystkich dziewięciu edycjach festiwalu wzięło udział 150 000 osób (miasto Szczebrzeszyn liczy 5 tys. mieszkańców). Wydarzenie jest skierowane do wszystkich grup wiekowych, począwszy od najmłodszych, a skończywszy na osobach dorosłych i seniorach. Festiwal niweluje jedną z najważniejszych barier postawionych przed lokalną społecznością – dostęp do szerokiej oferty kulturalnej. Dzięki jego realizacji możliwe jest podejmowanie działań promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży. Festiwal stanowi także obszar edukacyjny dla animatorów kultury i organizatorów podobnych wydarzeń odbywających się na terenie całego kraju.

Działalność edukacyjna adresowana w szczególności do dzieci i młodzieży

Działalność edukacyjna dla dzieci i młodzieży jest ważnym, dodatkowym obszarem działań, do którego przywiązujemy dużą wagę. Koncentrujemy się w niej wokół literatury i języka. W tym obszarze najważniejszym działaniem Fundacji jest projekt Mała Stolica Języka Polskiego w Podróży. Jego celem jest przedstawienie rodzicom, dziadkom, opiekunom oraz dzieciom książki, jako jednego z najważniejszych narzędzi wspomagających nabywanie umiejętności rozwojowych. Dodatkowym, równie istotnym, elementem projektu jest przekazanie trwałych sposobów wykorzystania książki, literatury, poezji do budowania więzów i relacji wśród najbliższych, a także do prowadzenia atrakcyjnej edukacji. Projekt w unikalny sposób promuje czytelnictwo wśród dzieci oraz grup społecznych nie będących aktywnymi uczestnikami życia literackiego w Polsce – to znaczy wśród osób, które według stanu czytelnictwa badanego przez Bibliotekę Narodową, nie czytają książek lub czytają jedną w ciągu roku (w roku 2020, 42% respondentów zadeklarowało przeczytanie jednej książki w roku). Oparty jest na najciekawszych zjawiskach literackich, na wiedzy na temat przemian w mentalności, wrażliwości i potrzeb współczesnych odbiorców. Jest rozwinięciem działań jakie Fundacja prowadzi podczas Festiwalu w Szczebrzeszynie. Autorski ramowy program działań w tym projekcie zakłada realizację spotkań i warsztatów o charakterze:

literacko-językowym – spotkania z autorami książek i tłumaczami na język polski będą skupione na współczesnych bohaterach literackich i języku polskim jako narzędziu komunikowania się i tworzenia relacji; doświadczeniu wspólnego czytania dorosłego z dzieckiem. Prowadzone są także warsztaty pisarskie z udziałem dzieci, w których wykładowcami są pisarze lub dziennikarze.
teatralno-muzycznym – połączenie sztuki literatury z teatrem i muzyką, jako wzbogacenie wspólnego doświadczenia czytelniczego.
plastycznym/wizualnym – zwiększenie świadomości istnienia relacji między słowem, a obrazem w książkach i kontekstu: alfabetyzacja wizualna dziecka i dorosłego.
edukacyjnym, eksperckim – cykl spotkań dla dorosłych prezentujących ważną rolę czytania dzieciom, o pracy z książką, tekstem literackim, potencjale edukacyjnym książki obrazkowej.
innowacyjnym i interdyscyplinarnym – łączącym literaturę i nowe technologie jako narzędzia współczesnej komunikacji młodych pokoleń.

Rozdział 1

Postanowienia ogólne

Celem Standardów Ochrony Małoletnich jest:

1) zwrócenie uwagi personelu Fundacji (opiekunów prawnych) i podmiotów współpracujących na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich uczniów przed krzywdzeniem;

2) określenie zakresu obowiązków pracowników Fundacji w działaniach podejmowanych na rzecz ochrony uczestników przed krzywdzeniem;

3) wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich;

4) wprowadzenie wzmożonej działalności profilaktyczno – wychowawczej w zakresie zapewnienia ochrony dzieci, młodzieży przed przemocą.

Personel Fundacji w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka, monitoruje sytuację i dobrostan dziecka oraz stosuje zasady określone w Standardach.
Niedopuszczalne jest stosowanie przez personel wobec dziecka jakiejkolwiek formy przemocy. 4. Ze Standardami zapoznawany jest cały personel Fundacji, a także podopieczni i ich rodzice (opiekunowie prawni).
Prezes Fundacji (Piotr Duda) jest osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały ich naruszenia, ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów i prowadzenie rejestru interwencji i zgłoszeń.

Ilekroć w Standardach Ochrony Małoletnich jest mowa o:

1) Standardach – należy przez to rozumieć Standardy w Fundacji Sztuki Kreatywna Przestrzeń z siedzibą w Warszawie

2) fundacji – Fundacja Sztuki Kreatywna Przestrzeń z siedzibą w Warszawie

3) małoletnim – należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18 lat,

4) personelu – należy przez to rozumieć osoby zatrudnione w Fundacji, a także wolontariuszy, praktykantów, osoby, z którymi zostały zawarte umowy cywilnoprawne,

5) terapeucie, diagnoście – należy przez to rozumieć osobę prowadzącą zajęcia terapeutyczne lub przeprowadzającą diagnozę zgodnie z protokołem określonego narzędzia diagnostycznego w fundacji na umowę zlecenie;

6) rodzicach – należy przez to rozumieć rodziców, a także prawnych opiekunów podopiecznych oraz osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad podopiecznym;

7) podopiecznym – należy przez to rozumieć dzieci, młodzież małoletnią;

8) krzywdzeniu – należy przez to rozumieć każde zamierzone, niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji, lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody uczestnika i/lub zakłócają ich optymalny rozwój.

Wyróżnia się następujące formy krzywdzenia:

– przemoc fizyczna – przemoc, w wyniku której małoletni doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożony. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za małoletniego, lub ze strony osoby, której małoletni ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec małoletniego może być czynnością powtarzalną lub jednorazową;

– przemoc psychiczna – to przewlekła, nie fizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy małoletnim a opiekunem, obejmująca zarówno działania jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in.: niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z małoletnim opartą na wrogości, obwinianiu, odrzucaniu, interakcje z małoletnim nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne. To nie dostrzeganie lub nie uznawanie indywidualności małoletniego i granic psychicznych pomiędzy osoba dorosłą a małoletnim;

– wykorzystywanie seksualne – włączanie małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest on w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzały rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między małoletnim, a dorosłym lub małoletnim, a innym małoletnim, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy;

– zaniedbywanie małoletniego – chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji małoletniego z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.

Rozdział 2

Sposób dokumentowania wypełniania obowiązku kontroli pracowników przed dopuszczeniem do pracy z małoletnimi w zakresie spełniania przez nich warunków niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności:

Standardem jest rekrutacja pracowników odbywająca się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji, a pracodawca dąży do jak najlepszej weryfikacji kwalifikacji kandydata, w tym stosunek do wartości podzielanych przez Fundację, takich jak ochrona praw dzieci i szacunek do ich godności.
Fundacja dba, aby osoby w niej zatrudnione – zarówno pracownicy oraz wolontariusze, stażyści i praktykanci, posiadały odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowiły dla nich zagrożenia.
W każdym przypadku Fundacja musi posiadać dane pozwalające zidentyfikować osobę przez nią zatrudnioną, niezależnie od podstawy zatrudnienia, tj. imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia oraz dane kontaktowe osoby zatrudnianej.
Zgodnie z art. 21 Ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępstwami na tle seksualnym osoba zatrudniająca przed zawarciem umowy sprawdza kandydata w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr z dostępem ograniczonym) oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze (dostęp: rps.ms.gov.pl).
Pracodawca jest zobowiązany do domagania się od osoby zatrudnianej lub od innej osoby (wolontariusza, praktykanta, itp.) przed dopuszczeniem do wykonywania czynności z małoletnimi w fundacji, zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii.
Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A akt osobowych pracownika lub do dokumentacji wolontariusza / praktykanta. W przypadku danych z Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, wystarczającym jest wydruk strony internetowej, na której widnieje komunikat, że sprawdzana osoba nie figuruje w Rejestrze.

Rozdział 3

Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi, a personelem w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich.

Podstawową zasadą relacji między małoletnimi, a personelem Fundacji jest działanie dla dobra podopiecznego, z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb oraz w jego najlepszym interesie.
Personel Fundacji działa wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego oraz swoich uprawnień i kompetencji.
Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, stażystów, praktykantów i wolontariuszy.
Podstawowe standardy określające zasady, o których mowa w ust. 3 obejmują w szczególności: 1) utrzymywanie profesjonalnej relacji z podopiecznymi i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający, adekwatny do sytuacji i sprawiedliwy wobec innych uczniów;

2) zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z podopiecznymi, podkreślające zrozumienie dla uczuć przeżywanych przez nich, nie wymuszające zwierzeń na siłę i okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy;

3) niezostawianie podopiecznemu nieograniczonej wolności, wyznaczanie jasnych granic postępowaniu i oczekiwań, egzekwując konsekwencje za ich nieprzestrzeganie, ucząc tym samym, że odpowiedzialność jest po stronie podopiecznego, a konsekwencje wynikają z jego działania;

4) reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych podopiecznego, w tym dostosowanie poziomu komunikacji do podopiecznego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym, podopiecznego z niepełnosprawnością;

5) uwzględnianie potrzeb podopiecznego oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych podopiecznych, w tym dostosowanie metod i form pracy dla podopiecznego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, podopiecznego z niepełnosprawnością;

6) równe traktowanie uczniów bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny i światopogląd;

7) fizyczny kontakt z podopiecznym możliwy tylko jako odpowiedź na realne potrzeby podopiecznego w danym momencie, z uwzględnieniem jego wieku, płci, kontekstu kulturowego i sytuacyjnego. Na kontakt fizyczny (np. przytulenie) podopieczny zawsze musi wyrazić zgodę;

8) ustalanie reguł i zasad pracy indywidualnej, w grupie, jasne określanie wymagań i oczekiwań wobec podopiecznego, stanowcze reagowanie na zachowania niepożądane;

9) panowanie pracownika nad własnymi emocjami;

10) kontakt z podopiecznymi odbywa się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczy celów diagnostycznych, terapeutycznych, a jeśli istnieje potrzeba spotkania z podopiecznym poza godzinami pracy, należy poinformować o tym Prezesa, bądź Wiceprezesa oraz uzyskać zgodę rodziców małoletniego podopiecznego;

11) jeśli podopieczny i jego rodzice są osobami bliskimi wobec pracownika, zachowuje on poufność wszystkich informacji dotyczących innych podopiecznych;

W relacji personelu z małoletnimi podopiecznymi niedopuszczalne jest w szczególności:

1) stosowanie wobec podopiecznych przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);

2) zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie i obrażanie podopiecznych;

3) podnoszenie głosu, krzyczenie na podopiecznych, wywoływanie u nich lęku;

4) ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących podopiecznych wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych uczniów;

5) zachowywanie się w obecności podopiecznych w sposób niestosowny, np. poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej;

6) nawiązywanie z podopiecznym jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składanie mu propozycji o nieodpowiednim charakterze, kierowanie do niego seksualnych komentarzy, żartów, gestów oraz udostępnianie uczniom treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę;

7) faworyzowanie podopiecznych;

8) utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika;

9) proponowanie podopiecznym alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z uczniami lub w ich obecności;

10) zapraszanie podopiecznych do swojego miejsca zamieszkania.

Rozdział 4

Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego

Standardem w Fundacji jest:

1) przeszkolenie wszystkich pracowników w obszarze prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw na szkodę małoletnich; w zakresie roli pracowników w przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz w zakresie rozpoznawania czynników ryzyka krzywdzenia dziecka;

2) udostępnienie wszystkim pracownikom wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną dzieci oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi instytucjami (tj. ośrodek pomocy społecznej, dzielnicowy, centra pomocy dziecku, ośrodki wsparcia, organizacje pozarządowe, policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, placówki ochrony zdrowia)

3) Zgłoszone podejrzenie krzywdzenia bądź krzywdzenie małoletniego będzie rozpatrywane zgodnie ze Standardami zawartymi w Zasadach Interwencji, Karta Interwencji – Załącznik nr 5

4) Powołanie przez Zarząd Fundacji Zespołu interwencyjnego w celu weryfikacji podejrzenia, bądź podjęcia interwencji w związku z sytuacją krzywdzenia małoletniego – Załącznik nr 6;

5) prowadzenie przez osobę wskazaną, czyli Piotra Dudę, rejestru zgłoszonych zachowań podejrzenia lub krzywdzenia małoletniego – Załącznik nr 7 oraz zebranie danych do Karty Interwencji – Załącznik nr 8.

Procedury podejmowania interwencji

Przemoc rówieśnicza Standardy dotyczące przeciwdziałania przemocy rówieśniczej

Przeprowadzanie diagnozy czynników ryzyka i chroniących, również w aspekcie określenia zakresu i rodzaju problemu związanego z przemocą wśród podopiecznych na zajęciach w grupie. 2. Na pierwszych zajęciach spotkania grupy podopiecznych, omawiane są zasady oczekiwań wobec zachowania uczestników i konsekwencje (sankcje) za ich nieprzestrzeganie.
Oddziaływaniami objęci są również rodzice, opiekunowie prawni, których edukuje się na temat obserwowania niepokojących objawów, mogących świadczyć o doświadczaniu przemocy i możliwych sposobach reagowania, w tym prawnego.

Zasady interwencji dla podopiecznych, będących świadkiem lub ofiarą przemocy rówieśniczej

Jak najszybciej należy powiadomić dorosłego opiekuna, terapeutę, informując także o swoich podejrzeniach, że któryś z podopiecznych doznaje przemocy. Jeśli zdarzenie jest niebezpieczne, a w pobliżu nie ma nikogo dorosłego, bezzwłocznie należy zadzwonić pod numer alarmowy 112. 2. Osobie poszkodowanej powinno się okazać wsparcie poprzez życzliwe słowa, okazywanie empatii i wyrażanie dezaprobaty dla osób stosujących przemoc, absolutnie nie przyłączając się do dokuczania i rozpowszechniania hejtu.

Standardy dla rodziców i opiekunów prawnych uczniów doświadczających przemocy

Dziecku okazuje się bezgraniczne zrozumienie, nie komunikując mu, że mogło przyczynić się swoim zachowaniem do tego, że stało się ofiarą zachowań przemocowych, a podkreślając, że to zachowanie sprawcy jest nieakceptowane.
Rodzice/prawni opiekunowie informują Fundację, jeśli ich dziecko jest ofiarą lub sprawcą przemocy rówieśniczej, aktywnie współpracując z personelem w celu rozwiązania problemu.

Standardy interwencji podejmowanych przez Fundację

Fundacja bezwzględnie przestrzega zasad w zakresie zgłaszania incydentów przemocy.
Interweniujący pracownik Fundacji musi zadbać o bezpieczeństwo podopiecznego i odseparować go od agresora, jeśli zdarzenie przemocowe trwa.
Ujawniający przemoc pracownik sporządza notatkę opisującą uzyskane informacje lub przebieg zdarzenia, celem przekazania jej osobie odpowiedzialnej za rejestrowanie zdarzeń i realizowanie Standardów, czyli p. Piotrowi Dudzie.
O zdarzeniu poinformowany zostaje Prezes Fundacji, który podejmuje dalsze działania, powiadamia Policję oraz jeżeli to konieczne kroki prawne/interwencyjnie, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie i/lub gdy rodzice odmawiają przyjazdu lub sądu rodzinnego (wysłanie zawiadomienia o możliwości popełnienia czynu karalnego/ przestępstwa).
W przypadku zdarzenia incydentalnego (popchnięcie, szturchnięcie, ośmieszenie, niestosowny komentarz) terapeuta wraz z podopiecznym i rodzicami opracowują działania naprawcze.
W przypadku kolejnego zdarzenia z udziałem tych samych osób, należy zastosować środek oddziaływania wychowawczego lub powiadomić sąd rodzinny (postępowanie o demoralizację lub wgląd w sytuację rodzinną u dziecka poniżej 10. roku życia).

Krzywdzenie podopiecznego przez pracownika Fundacji
Osoba, która uzyskała informację, że małoletni jest krzywdzony przez pracownika Fundacji, przekazuje ją Prezesowi Fundacji. W przypadku, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie małoletniego, niezwłocznie przez osobę ujawniającą krzywdzenie, powiadamiana jest alarmowo Policję, a w zgłoszeniu podawane są dane osoby zgłaszającej, dane ucznia oraz dane osoby podejrzanej o krzywdzenie, a także wszystkie znane fakty w sprawie. Osoba zawiadamiająca w tej sytuacji wypełnia również kartę przebiegu interwencji.
Prezes natychmiastowo odsuwa pracownika od wszelkich form kontaktu z podopiecznymi (nie tylko pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy i wzywa osobę, której dotyczy zgłoszenie na rozmowę wyjaśniającą. Przebieg spotkania jest protokółowany.
Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony Prezesa Fundacji działania interwencyjne prowadzi Wiceprezes Fundacji.
Podczas spotkania omówiona zostaje sytuacja dziecka i zasadność podejrzeń, a także wypracowany zostaje sposób postępowania w tej sytuacji. W protokole ze spotkania zawarte zostają opracowane wnioski i postanowienia.
W przypadku potwierdzenia podejrzeń, informuje się o zdarzeniu rodziców wychowanka krzywdzonego oraz pisemnie odpowiednie służby (Policję / prokuraturę), składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Opracowywany jest plan wsparcia małoletniego, z którym zapoznawany jest małoletni i jego rodzice.
W przypadku ustalenia, że zachowania pracownika związane są np. ze stosowaniem krzyku w kierunku ucznia, albo niestosownych komentarzy, Prezes bądź Wiceprezes przeprowadza rozmowę dyscyplinującą z pracownikiem, wolontariuszem ipd. a jeśli nie przyniesie ona skutków, podejmuje się kroki zgodne z kodeksem pracy i innymi przepisami prawa.

Dziecko molestowane seksualnie

Czyny zabronione i przepisy chroniące dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym to m.in.:

– art. 197 kodeksu karnego (dalej: kk) – zgwałcenie,

– art. 198 kk – wykorzystanie seksualne dziecka na skutek jego bezradności i/lub niepoczytalności,

– art. 199 kk – nadużycie stosunku zależności dziecka od innej osoby lub wykorzystanie krytycznego położenia dziecka w celach seksualnych,

– art. 200 kk – kontakt seksualny z dzieckiem poniżej 15. roku życia,

– art. 200a kk – grooming – nawiązywanie z dzieckiem do 15. roku życia kontaktu przy użyciu nowych technologii w celu spotkania i nakłonienia dziecka do obcowania płciowego lub w celu produkowania bądź utrwalania treści o charakterze pornograficznym za pomocą groźby, wprowadzenia dziecka w błąd, wyzyskania błędu albo wykorzystania jego niezdolności do należytego pojmowania sytuacji,

– art. 202 § 3–5 kk – pornografia z udziałem dzieci.

W sytuacji podejrzenia, że małoletni uczeń został pokrzywdzony którymś z wymienionych wyżej przestępstw, należy bezwzględnie zawiadomić organy ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka.

Zawiadomienie należy złożyć do instytucji właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa.
Zawiadomienie składa osoba uprawniona do reprezentowania zawiadamiającej instytucji – Wiceprezes bądź Prezes.
Złożenie zawiadomienia powinno nastąpić nawet bez uzyskania zgody rodziców pokrzywdzonego. Poinformowanie ich o działaniach instytucji zależy od woli instytucji składającej zawiadomienie.
Wcześniej należy zorganizować spotkanie z rodzicami, którego celem będzie poinformowanie o uzyskanych informacjach lub o zaobserwowanych zachowaniach i wypowiedziach dziecka, wskazujących na doświadczenie wykorzystywania seksualnego, a także wskazanie rodzicom miejsc świadczących pomoc osobom pokrzywdzonych przestępstwem.
Rodziców należy poinformować o obowiązku podjęcia interwencji prawnej i wspólnie ustalić plan pomocy małoletniemu (zapewnienie mu bezpieczeństwa, udzielenie pomocy psychologicznopedagogicznej, ewentualne skierowanie do specjalistycznej placówki wsparcia).
W sytuacji podejrzenia, że sprawcą wykorzystywania seksualnego dziecka jest jego rodzic, do udziału w spotkaniu powinien być zaproszony rodzic niekrzywdzący.

Rozdział 5

Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone

Podstawową zasadą relacji między małoletnimi i między podopiecznymi pełnoletnimi i niepełnoletnimi jest działanie z szacunkiem, uwzględniające godność i potrzeby małoletnich.
Standardem jest tworzenie atmosfery życia w Fundacji, które promuje tolerancję i poczucie odpowiedzialności za swoje zachowanie.
Niedozwolone jest w szczególności:

1) stosowanie przemocy wobec jakiegokolwiek podopiecznego, w jakiejkolwiek formie;

2) używanie wulgarnego, obraźliwego języka;

3) upokarzanie, obrażanie, znieważanie innych podopiecznych;

4) zachowanie w sposób niestosowny, tj. używanie wulgarnych słów, gestów, żartów,

5) kierowanie obraźliwych uwag, w tym o zabarwieniu seksualnym;

6) stosowanie zastraszania i gróźb;

7) utrwalanie wizerunku innych podopiecznych poprzez nagrywanie (również fonii) i fotografowanie bez uzyskania zgody i w sytuacjach intymnych, mogących zawstydzić;

8) udostępnianie między małoletnimi substancji psychoaktywnych i używanie ich w swoim otoczeniu.

Rozdział 6

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

Na terenie Fundacji podopieczni nie korzystają z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.

Rozdział 7

Procedury ochrony uczniów przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz utrwalonymi w innej formie

Na terenie Fundacji podopieczni nie korzystają z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.

Rozdział 8

Ochrona wizerunku i prywatności. Przetwarzanie danych.

Ochrona wizerunku
W Fundacji pozyskiwane są pisemne zgody rodziców/prawnych opiekunów uczniów na przetwarzanie i wykorzystywanie wizerunku i zapisu fonicznego, w tym rejestrowanie, zamieszczanie i rozpowszechnianie (publikację) podopiecznych na potrzeby dokumentacji fotograficznej i zapisów audio działań podejmowanych przez Fundację – Załączniki nr 9
W miarę możliwości fotografowane są grupy podopiecznych, a nie pojedyncze osoby.
Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania podopiecznych przechowuje się w zamkniętej na klucz szafce, a nośniki elektroniczne w folderze chronionym z ograniczonym dostępem (osoby uprawnione do dostępu).
Niedopuszczalne jest przechowywanie zdjęć i nagrań z wizerunkiem uczniów na nośnikach nieszyfrowanych lub mobilnych (telefonach prywatnych).

Naruszenie prywatności
Informacja o zagrożeniu naruszenia prywatności w Fundacji powinna zostać niezwłocznie przekazana Prezesowi, który podejmuje natychmiastowe działania w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do informacji niejawnych.
Następnie należy ustalić okoliczności zdarzenia, poprzez dokładne udokumentowanie pozyskanych informacji i skontaktować się z inspektorem ochrony danych osobowych.
W przypadku poważniejszych zagrożeń i w sytuacji, gdy naruszenie prywatności jest spowodowane przez osoby spoza Fundacji, należy nawiązać współpracę z organami ścigania.
Wiceprezes powiadamia osoby dotknięte zdarzeniem (których dane osobowe wyciekły) o sytuacji, by podjęły indywidualne środki zaradcze.

III. Cyberprzemoc

Podopieczny, który stał się ofiarą lub świadkiem cyberprzemocy (wyśmiewania, poniżania uczestników społeczności internackiej przy użyciu technologii cyfrowych, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.) powinien zgłosić sytuację do terapeuty. Zgłoszenia może dokonać także świadek cyberprzemocy.
Przedstawiciel personelu, do którego dotarła informacja próbuje ustalić okoliczności zdarzenia, zebrać dowody w postaci zrzutów ekranu, wiadomości, komentarzy, zdjęć, adresów stron internetowych. Zebrane materiały przekazywane są do Wiceprezes Fundacji.
O zdarzeniu poinformowani zostają rodzice, którzy wspólnie z Zarządem Fundacji ustalają, czy sytuacja wymaga powiadomienia organów ścigania i czy ustalenie osoby odpowiedzialnej (np. rodzic, opiekun prawny czy szkoła).
Jeśli sprawcą jest podopieczny, terapeuta powinien przeprowadzić z nim rozmowę, w wyniku której ustalą, czy istnieją przesłanki do zgłoszenia sprawy do sądu rodzinnego lub Policji (przestępstwa ścigane z urzędu), czy wystarczające będzie zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego.

Rozdział 9

Zasady i sposób zaznajomienia i stosowania się do Standardów oraz zasady ich aktualizacji

Wszelkie procedury i dokumenty związane z wprowadzeniem Standardów są udostępniane personelowi, małoletnim i ich rodzicom, opiekunom prawnym podczas zapoznawania i zobowiązania do stosowania (zgodnie z poniższymi zasadami), a następnie na żądanie udostępniane w dowolnym momencie.
Każdy pracownik, po zawarciu umowy o zlecenie ma obowiązek zapoznać się ze Standardami i stosować ich postanowienia. Oświadczenie o zapoznaniu się i przyjęciu do stosowania włącza się do akt osobowych pracownika.
Rodzice/opiekunowie prawni uczniów, mogą zapoznać się ze Standardami na stronie Fundacji. 4. Podopieczni są zapoznawani są ze Standardami podczas pierwszego spotkania z terapeutą, osobą zatrudnioną w Fundacji.
Wiceprezes na bieżąco monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami ochrony dzieci, dokonując co najmniej raz na dwa lata oceny Standardów, by dostosować je do aktualnych potrzeb i obowiązujących przepisów. Wnioski z przeprowadzonej oceny są dokumentowane w formie notatek służbowych, a zmiany w Standardach wprowadzane są aneksami, po uzyskaniu akceptacji przez Zarząd Fundacji.
Monitoring i ewaluacja Standardów, prowadzona jest w oparciu o analizę dokumentacji wewnętrznej i korespondencji międzyinstytucjonalnej, przepisów prawa, obserwację.
Wprowadzone zmiany w Standardach zatwierdza i przedstawia się Zarządowi Fundacji.

Rozdział 10

Przepisy końcowe

Standardy wchodzą w życie z dniem 30.07.2024 r.
Ogłoszenie następuje poprzez zamieszczenie informacji na stronie internetowej Fundacji
Standardy zostały przyjęte do realizacji na zebraniu Zarządu Fundacji w dniu 30.07.2024 r.

ZAŁĄCZNIKI DO POBRANIA

Załącznik nr 1

Załącznik nr 2 – Procedura zapewniająca bezpieczne relacje między personelem, a małoletnim

Załącznik nr 3 – Zasady interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie

Załącznik 4 – Zasady interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osobę nieletnią, czyli taką, która nie ukończyła 18 roku życia (przemoc rówieśnicza)

Załącznik nr 6 –Karta powołania Zespołu Interwencyjnego

Załącznik nr 7 –Rejestr zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia nieletnich

Załącznik nr 8 – Karta interwencji (wzór)

Załącznik nr 9 – Ochrona wizerunku i zgoda na przetwarzanie danych Klauzula informacyjna RODO

Załącznik nr 10 – Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich

Zgoda na wykorzystanie wizerunku dziecka