Pasmo „Po sąsiedzku”
Trwają prace nad programem XI edycji Festiwalu (2025). Zapraszamy do lektury archiwalnego tekstu kuratorskiego Grażyny Lutosławskiej, autorki Pasma
„Po sąsiedzku”.
„Żyjemy po sąsiedzku. Dzielą nas ściany, mile, kilometry, języki, pochodzenie i obyczaje. Różnią poglądy, definicje, stany skupienia, gatunki (nie tylko literackie). Ze świadomością miejsca, w którym się spotykamy, i czasu, w którym żyjemy, będziemy przyglądać się słowom, zwierzętom i roślinom. Z nadzieją, że literatura może wesprzeć nas w przemyśleniu naszych relacji sąsiedzkich na nowo.
Jakie strategie na przetrwanie przyjmują białoruskie osoby tworzące literaturę? Dlaczego publikują swoje dzieła pod pseudonimami, a kiedy przyjeżdżają do Polski na festiwale literackie, ich organizatorzy muszą dbać o to, żeby nie znalazły się na żadnych zdjęciach? Jak z perspektywy mądrej babki-szaptuchy wygląda historia tej części Europy, w której zmieniały się granice, władze, ideologie, odbywały pogromy i okupacje? Irina Lappo porozmawia o tym z białoruską pisarką Ewą Wieżnawiec / Swiatłaną Kurs, która została pierwszą kobietą nagrodzoną białoruską Literacką Nagrodą im. Jerzego Giedroycia i z reżyserem Pawłem Passinim.
Ile samochodów kupił już dla armii Andriy Lyubka? Nie tylko o to zapyta Iwona Hofman jednego z najciekawszych ukraińskich literatów młodego pokolenia. W rozmowie wezmą też udział pisarz Mykoła Riabczuk i poetka Natałka Biłocerkiweć.
O tym, dlaczego dopiero teraz poznajemy znakomitego węgierskiego pisarza, Miklósa Bánffy’ego porozmawiamy z tłumaczką pierwszego tomu Trylogii siedmiogrodzkiej Ireną Makarewicz.
Co mówi o rzeczywistości, w której żyjemy, dziwaczna rzeczywistość Clemensa J. Setza? Pociecha rzeczy okrągłych jest pierwszą wydaną po polsku książką jednego z najciekawszych niemieckojęzycznych pisarzy. Rozmowę z tłumaczką, Agnieszką Kowaluk poprowadzi Adam Lipszyc.
Czy polsko-żydowskie sąsiedztwo musi być trudne? Nie tylko o Czarną torebkę żydowskiej babki zapytamy Agatę Tuszyńską.
Dlaczego tępimy ruderalne dzikie chaszcze, zamiast uczynić je częścią krajobrazu miast i wsi? O czwartej przyrodzie Gabriela Figura porozmawia z Michałem Ksiażkiem, autorem Atlasu dziur i szczelin i Wojciechem Januszczykiem, architektem krajobrazu, który zniszczył swoją pierwszą książkę tuż przed jej publikacją, przekonany, że przyniesie naturze więcej szkody niż pożytku.
Kto i dlaczego nie chce mieć za sąsiada slamu wśród gatunków literackich? Grzegorz Jędrek zapyta o to z Dagmarę Świerkowską-Kobus i Bartosza Wójcika podczas premiery pierwszej w Polsce antologii slamu poetyckiego.
Ile płci ma świat? O tym, że są miejsca, w których binarne myślenie o płci jest niedorzeczne, porozmawiamy z antropologiem Waldemarem Kuligowskim. A także o tym, kim może być drugi mąż czwartej żony i czy można zbudować dom z roślin, dźwięków albo z marzeń.
Co wiemy o zwierzętach innych niż człowiek? Jakie mogą być skutki spotkania z Nagą małpą opowie w rozmowie z Anitą Jarzyną Robert Jurszo, a o tym Który tak śpiewa? współredaktor książki Marcin Polak.
Jakimi sąsiadkami były Ziemianki? O to, Co panie z dworów łączyło z chłopkami zapytamy Martę Strzelecką.
Dlaczego dopiero teraz malarki zajmują po sąsiedzku z malarzami miejsce na muzealnych ścianach opowie Sylwia Zientek.
Jak sąsiadują ze sobą świat rzeczywisty i ten wykreowany ze słów? Zastanowimy się nad tym podczas rozmowy Nuli Stankiewicz z Magdą Umer, Konstatnym Kot Przyborą i autorką książki Żuan Don. Biografia Jeremiego Przybory Marią Wilczek-Krupą.
Dlaczego, kiedy mowa o sąsiedztwie tyle jest pytań? Nie odpowiemy na wszystkie. Na pewno jednak postawimy nowe”.
– Grażyna Lutosławska, kuratorka Pasma „Po sąsiedzku”
